کارپاور یامنبع تغذیه درکامپیوتر چیست؟ تهیه : قدرت اله محمودلو
کامپیوتر های شخصی نیز مانند هر وسیله الکترونیکی جهت کار به منبع تغذیه خاص خود نیاز دارند، منبع تغذیه ای که بتواند ولتاژ های مورد نیاز بخش های داخلی یک کامپیوتر را تامین نماید. همانطوری که می دانید ولتاژهای مورد نیاز یک PC ، ثابت شامل 12V, +5V,+3.3V,+5V,-12V,-5V می باشد. اما در منبع تغذیه کامپیوتر پارامتر متغیری مانند آمپراژ و بالانس توان خروجی نیز وجود دارد.
منبع تغذیه در کامپیوتر همانند قلب در بدن فعالیت می کند همانطور که قلب خون کافی برای تامین انرژی مورد نیاز بافت های مختلف را به آنها می رساند ، منبع تغدیه نیز توان مورد نیاز برای قسمت های مختلف سیستم را تامین می کند. بدون وجود یک منبع تغذیه مناسب بهترین قطعات کامپیوتری هم کارایی مناسبی نخواهند داشت پس همیشه سعی کنید قلبی مناسب برای سیستم خود انتخاب کنید تا قطعات سیستم شما به طور کامل از انرژی کافی بهره مند شوند. نکاتی که باید در خرید یک پاور مدنظر باشد را به صورت کامل در زیر می آوریم:
کامپیوتر های شخصی نیز مانند هر وسیله الکترونیکی جهت کار به منبع تغذیه خاص خود نیاز دارند، منبع تغذیه ای که بتواند ولتاژ های مورد نیاز بخش های داخلی یک کامپیوتر را تامین نماید. همانطوری که می دانید ولتاژهای مورد نیاز یک PC ، ثابت شامل 12V, +5V,+3.3V,+5V,-12V,-5V می باشد. اما در منبع تغذیه کامپیوتر پارامتر متغیری مانند آمپراژ و بالانس توان خروجی نیز وجود دارد.
منبع تغذیه در کامپیوتر همانند قلب در بدن فعالیت می کند همانطور که قلب خون کافی برای تامین انرژی مورد نیاز بافت های مختلف را به آنها می رساند ، منبع تغدیه نیز توان مورد نیاز برای قسمت های مختلف سیستم را تامین می کند. بدون وجود یک منبع تغذیه مناسب بهترین قطعات کامپیوتری هم کارایی مناسبی نخواهند داشت پس همیشه سعی کنید قلبی مناسب برای سیستم خود انتخاب کنید تا قطعات سیستم شما به طور کامل از انرژی کافی بهره مند شوند. نکاتی که باید در خرید یک پاور مدنظر باشد را به صورت کامل در زیر می آوریم:
۱) توان پاور :
یکی از اولین فاکتور ها در خرید پاور توجه به توان آن است که در تامین انرژی مورد نیاز سیستم نقش به سزایی دارد . توان خروجی پاور به دو صورت روی آن ثبت می شود :
الف) توان واقعی ( Real )
ب) توان حداکثر ( Peak )
توان واقعی به توانی اطلاق می شود که پاور بدون تحمل فشار در شرایط عادی قادر به تامین آن است ، اما توان حداکثر در حدود ۱ دقیقه می تواند در این توان فعالیت کند و بعد از آن از کار می افتد در کل حدود ۱۵۰ وات مابین توان واقعی و توان حداکثر تفاوت وجود دارد. به طور مثال پاوری باتوان ۵۸۰ وات دارای توان حداکثر ۷۳۰ وات است و توانایی تحمل بیش از این توان را نخواهد داشت پس همیشه سعی کنید در خرید پاور به میزان توان واقعی آن توجه کنید زیرا به عنوان ملاک قدرت اصلی و واقعی پاور شناخته می شود .
▪ نکته : در صورتی که روی یک پاور میزان توان واقعی ثبت نشده باشد باید به میزان توان خروجی هر شاخه توجه کرد به این صورت که باید دید پاور مورد نظر روی شاخه ۱۲ و یا ۵ ولت توانایی پشتیبانی از چند آمپر را دارد که این عامل نشان دهنده توان واقعی هر شاخه است البته در صورتی که آگاهی نسبی درباره پاور داشته باشید با دیدن منبع تغذیه نیز می توانید تا حدودی به واقعی بودن توان نوشته شده پی ببرید .
▪ اشاره : همیشه در خرید منبع تغذیه به این نکته توجه کنید که حداکثر توان واقعی پاور شما در حدود ۲۰ درصد بیشتر از توان مصرفی سیستم شما باشد زیرا این عامل باعث افزایش کارایی و همچنین ماندگاری سیستم و پاور در شرایط سخت کاری می شود . اما در صورتی که توان مصرفی سیستم شما بیشتر از توان واقعی باشد در شرایطی که سیستم به برق بیشتری برای پردازش های پیچیده نیاز داشته باشد ، منبع تغذیه برای تامین برق مصرفی تحت فشار قرار می گیرد و در این حالت ولتاژ های نامناسبی وارد سیستم می شود که باعث بروز مشکل در سیستم خواهد شد .
۲) ورژن پاور :
شاید برای بعضی از افراد این سوال به وجود آید که مگر پاور هم ورژن بندی دارد ؟
بله پاور هم همانند بسیاری از قطعات سخت افزاری دارای ورژن بندی است و بر اساس این ورژن بندی قابلیت های آن تغییر می کند . در بازار کشور ما صحبتی از نسخه های مختلف پاور نمی شود به همین علت باید در خرید نسخه مناسب از پاور به ساختار پاور توجه کرد ، پاورهای امروزی که در بازار کشورمان وجود دارد دارای نسخه های ۲/۱ و ۲/۲ هستند این پاور ها دارای مشخصاتی مانند کانکتور برق ۲۴ پین برای تامین برق مادربرد ، وجود کانکتور PCI-E و تعدادی فاکتور های امنیتی جدید در ساختار خود هستند که باعث محافظت از سیستم می شود اما در نسخه های جدید پاور علاوه بر ۲۴ پین یک کانکتور برق ۸ پین نیز وجود دارد که به جای کانکتور ۴ پین کنار پردازنده قرار داده شده است و وظیفه آن تامین انرژی مورد نیاز پردازنده است پس باید به این نکته توجه کرد ، پاوری که خریداری می کنید با قابلیت های مادربرد شما هماهنگی داشته باشد به همین دلیل قبل از خرید پاور ، نوع و مدل مادربرد خود را مشخص و بر اساس آن اقدام به خرید پاور مناسب کنید .
▪ اشاره : نسخه های جدید پاور که به زودی وارد بازار می شوند تغییر خاصی یافته اند که یکی از مهمترین آنها وجود کانکتور ۸ پین برای اتصال با مادربرد است ، در واقع این کانکتور ۸ پین برای مادربرد های جدیدی که از چیپ ست های ۹۷۵ و ۹۵۵ بهره می برند ساخته شده است زیرا توان مصرفی در پردازنده های جدید اینتل به قدری بالاست که دیگر یک کانکتور ۴ پین توانایی پشتیبانی از این مقدار انرژی را ندارد .
۳) نکات امنیتی در پاور :
پاور های امروزی هر روز قوی تر می شوند و این قوی تر شدن نیاز به توجه بیشتری برای امنیت سیستم دارد زیرا کوچکترین خطا در تنظیم ولتاژ و عدم قطع جریان های نادرست می تواند باعث بروز مشکلات اساسی در قطعات سخت افزاری شود به همین علت شرکت های سازنده ی پاور هر روزه تکنولوژی های جدیدی را در ساختار منابع تغذیه خود قرار می دهند تا باعث افزایش امنیت آنها شوند . یکی از این نکات که بدون نیاز به هیچ تخصص خاصی قابل درک است توجه به تفکیک سازی کابل های برق پاور است به طوری که با کمی توجه به پاور های قدرتمند خواهید دید که روی کابل های خروجی آنها به تفکیک کارایی کابل ها یک لایه جدا کننده کشیده شده است این عامل باعث افزایش امنیت منبع تغذیه می شود زیرا توان خروجی روی هر شاخه در منبع تغذیه های امروزی بالاست و در صورت عدم وجود این امکانات ، امکان بروز مشکلاتی در پاور وجود دارد همچنین توجه به طراحی مناسب کانکتور های پاور هم در امنیت آن نقش دارد زیرا عدم نصب درست این کانکتور ها روی قطعات می تواند باعث بروز ایراداتی در قطعات و حتی مشکل تامین انرژی مورد نیاز سیستم شود .
▪ PFC : امروزه دیگر روی اکثر پاور های موجود در بازار گزینه ی PFC نوشته شده است ، در واقع PFC یا Power Factor Correction قسمتی در پاور است که با تنظیم و هماهنگی ولتاژ ورودی برق باعث استفاده بهینه از ولتاژ ورودی و کاهش مقدار برق مصرفی توسط پاور می شود . این فاکتور امروزه در تمام پاور های حرفه ای به عنوان یکی از فاکتور های استاندارد برای فروش شناخته می شود زیرا با وجود این فاکتور مصرف برق توسط پاور های کامپیوتر به مقدار چشمگیری کاهش می یابد .
۴) طراحی پاور :
طراحی پاور یکی از عوامل مهم در افزایش کارایی پاور است زیرا در صورتی که یک پاور از طراحی مناسب برخوردار نباشد در هنگام فعالیت قادر نخواهد بود گرمای تولیدی خود را به طور مناسب خارج کند که در این حالت بروز مشکلاتی مانند :
۱) تغییر در ولتاژ های خروجی به علت افزایش دمای داخلی پاور
۲) افزایش دمای قطعات داخلی کیس به علت انتقال گرما به فضای داخلی کیس
۳) کاهش عمر قطعات و کارایی سیستم
پس با توجه به این مسائل همیشه باید پاوری خریداری کرد که بهترین تهویه و طراحی را داشته باشد تا در شرایط سخت بتواند بدون کمترین مشکلی فعالیت کند . امروزه اکثر پاور های جدید مجهز به یک فن 12 در 12 سانتی متر هستند که به راحتی می تواند جریان هوای لازم برای خنک کردن قطعات پاور را به وجود آورد. در صورت بروز مشکلات زیر می توانید به منبع تغذیه خود شک کنید :
افزایش زمان ضبط دیسک های نوری توسط درایو نوری که یکی از مهمترین دلایل کاهش ولتاژ توسط پاور است افزایش دمای بیش از حد پردازنده که یکی از نشانه های عدم تامین توان مناسب برای فعالیت پردازنده است . مشکل در تشخیص قطعاتی توسط مادربرد مانند هارد دیسک ، درایو نوری و قطعات دیگر که به علت عدم تامین انرژی کافی برای مادربرد و اختلال در کار پل جنوبی ( South Bridge ) به وجود می آید . هنگ مکرر سیستم و کاهش کارایی حتی بعد از تعویض نه چندان طولانی قطعات در شرایط آب و هوایی مناسب .
▪ اشاره : پل جنوبی یا South Bridge چیپ ستی در مادربرد است که وظیفه ی کنترل قطعاتی مانند درایو نوری ، هارد دیسک و فلاپی را بر عهده دارد ، همچنین این چیپ ست کنترل شکاف های PCI ، ISA موجود روی مادربرد را نیز در اختیار دارد .
آشنایی با اجزای داخلی منبع تغذیه :
EMI) Line Filter): این بخش از دو عنصر القاگر و خازن تشکیل شده است که وظیفه ممانعت از خروج فرکانس های اضافی محدوده کاری (NOISE) منبع تغذیه به بیرون ـ حاصل از سیستم سوئیچینگ ـ و همچنین ممانعت از ورود فرکانس های اضافی ـ حاصل از دوران موتور های الکتریکی و یا سیستم های تولید کننده حرارت ـ به داخل منبع تغذیه را برعهده دارد.
Input Capacitor: این قسمت از دو خازن الکترولیت با ظرفیت متناسب توان منبع تغذیه تشکیل شده است که وظیفه کنترل سطح ولتاژ ورودی در هنگام کارکرد و همچنین ذخیره انرژی مورد نیاز مدار سوئیچینگ به هنگام وقفه های کوتاه انرژی را بر عهده دارد.
Power Switching: این بخش از دو ترانزیستور قدرت (MOSFET) تشکیل شده است که وظیفه کنترل سطح ولتاژ خروجی از طریق زمان روشن و خاموش شدن (سوئیچ) را بر عهده دارد.
Transformer: این بخش بنا به نوع طراحی، از دو تا سه ترانس (Switching TR, Drive TR, Stand by TR) تشکیل شده است، که علاوه بر ایزولاسیون DC وظیفه تغییر سطح ولتاژ را بر عهده دارد. طراحی در این قسمت بسیار حساس می باشد زیرا اگر تعداد دور های اولیه و ثانویه متناسب با طراحی مدار PWM نباشد، پایداری مدار و ضریب اطمینان نیمه هادی و در نهایت کارکرد منبع تغذیه با مشکل اساسی مواجه خواهد شد.
Output Diodes: این قسمت از دیودهای SHUTKEY , FAST , ZENER تشکیل شده است که وظیفه یکسو سازی ولتاژ خروجی را در حالات عادی و قطع کامل جریان خروجی در حالات خاص را بر عهده دارد.
Output Filter: این قسمت از چند خازن الکترولیت و سلف های چند لایه تشکیل شده است، که وظیفه ذخیره انرژی در زمان روشن و ارائه آن در زمان خاموشی ترانزیستور را بر عهده دارد.
Heat Sink: این قسمت از آلیاژهای مختلف آلومینیوم و مس ساخته می شود و به واسطه تعبیه شیارهایی برروی آن جهت عبور جریان هوا، وظیفه انتقال دما از ترانزیستور های سوئیچینگ و همچنین دیودهای SHUTKEY, FAST، به محیط اطراف را بر عهده دارد.
FAN: این قسمت علی رقم اینکه معمولا اهمیتی برای آن از طرف مصرف کنند گان قائل نمی شوند، بسیار مهم و حیاتی می باشد، چرا که رابطه مستقیمی با راندمان و طول عمر منبع تغذیه دارد. هر چقدر تهویه هوای گرم از محیط داخلی منبع تغذیه به فضای بیرونی بهتر انجام گیرد کارکرد منبع تغذیه افزایش می یابد. جدیداً تولید کنند گان از فن های Cm 12*12 در محصولات خود استفاده می نمایند که این مورد باعث تهویه هوای گرم اطراف پردازشگر و همچنین بی صدا شدن منبع تغذیه گردیده است.
PCB: برد اصلی منبع تغذیه می باشد که کلیه قطعات بر روی آن نصب می شوند. رعایت استانداردهای مختلف از جمله آتش سوزی در ساخت برد ، باعث افزایش ضریب ایمنی کاربر در موارد خاص می گردد.
IC Controller: این قسمت پیچیده ترین بخش مدار PWM می باشد و در سال های اخیر تغییرات چشمگیری در طراحی این قسمت به وجود آمده است بطوری که امروزه آی سی های جدید چند نوع وظیفه مختلف را برعهده دارند که درنهایت باعث افزایش دقت در کارکرد منبع تغذیه گردیده است. در زیر بطور خلاصه به وظایف آی سی های جدیدی که در بعضی از پاورهای جدید و بخصوص پاور های GREEN به کار رفته اشاره شده است :
الف ) کنترل خروجی : که با تولید پالس های Pulse whish Modulation فرآیند تغییر پنهانی یک رشته پالس بر اساس تغییرات سیگنال های دیگر و اعمال بازخورد ولتاژ و جریان و راه اندازی نرم در کلیه خروجی ها را بر عهده دارد.
ب ) شبیه سازی : از طریق یک شبکه تقسیم مقاومتی، کسری از ولتاژ خروجی به آی سی جهت مقایسه با یک ولتاژ مبنا ، منتقل می شود و در صورت بروز هرگونه تغییر در خروجی دستور DOWN از طریق آی سی صادر می شود.
ج ) نوسان ساز : که در فرکانس پایه کار می کند و موج مثلثی جهت استفاده در PWM را تولید می کند.
د ) راه انداز خروجی : که توان کافی را جهت به کارگیری در مقاصد کم و میانه، تولید می کند.
ه ) ولتاژ مبنا : که ولتاژ پایه را جهت مقایسه خروجی ها و همچنین یک ولتاژ پایدار برای سایر بخش ها تولید می کند.
و ) مبدل خطا : که عرض پالس DC خروجی را متناسب با سطح ولتاژ، تنظیم می نماید.
ز ) Power Factor Correction : که وظیفه تصحیح هارمونیک های فرکانس خروجی و هدایت و کنترل آنها به مدار PWM را بر عهده دارد.
چگونه پاور متناسب با توان مصرفی سیستم خود انتخاب نماییم؟
هر یک از قطعات سخت افزاری مقدار توان مصرفی خاص خود را دارند که می توان با جمع نمودن مقدار توان ها، توان مصرفی کلی سیستم خود را محاسبه نمایید. تولیدکنندگان پاور در سراسر جهان توصیه می کنند پاوری را انتخاب نمایید که حداقل 10% بالا تر از توان حداکثر سیستم شما، قدرت داشته باشد ! چرا که راندمان و کارآیی یک پاور در مصرف بالاتر از حداکثر 90% توان واقعی آن در دراز مدت، به طور چشمگیری کاهش می یابد و کاربر را با مشکلات عدیده ای روبرو می نماید.
واحد فنی و خدمات پس از فروش شرکت آینده سیما ( GREEN ) طبق تحقیقات گسترده و با همکاری تعدادی از مراکز تحقیقاتی کشور در زمینه الکترونیک و انفورماتیک و همچنین چندین سایت معتبر از جمله Intel و AMD موفق به تعیین حدود توان مصرفی قطعات سخت افزاری گردیده است.
مشخصات فنی یک منبع تغذیه با کیفیت مطلوب چیست ؟
شاید برای شما این مسئله به وجود آمده باشد که صرفاً توان خروجی در منبع تغذیه ملاک مناسبی جهت کارآیی آن می باشد در حالی که نکات مهم دیگری نیز در بحث منبع تغذیه وجود دارد. به طور مثال اگر توان پاور متناسب با توان مصرفی سیستم باشد ولی مقدار نویز و ریپل خروجی از منبع تغذیه، بالاتر از حد استاندارد باشد، سرعت پردازش اطلاعات در سیستم به طور چشمگیری کاهش می یابد و سیستم ممکن است در حین کار بارها خاموش شود و شما را با دردسر های زیادی مواجه نماید بطوریکه پس از تست های مختلف و جابجایی قطعات، در نهایت به این نتیجه خواهید رسید که منبع تغذیه دارای اشکال می باشد. در این رابطه شما را با مختصری از نکات فنی یک منبع تغذیه با کیفیت مناسب، آشنا می نماییم ؛
MTBF TEST: مطابق با استاندارد، طراحی مدار، کیفیت قطعات داخلی و دور فن به گونه ای باشد که باعث بالا رفتن عمر مفید منبع تغذیه گردد.
EMC TEST: مطابق با استاندارد، منبع تغذیه دارای ضربه گیر ورودی و لاین فیلتر به همراه خازن های X , Y با علامت درج شده استاندارد باشد.
BURN IN TEST: حرارت قطعات داخلی از محدوده مجاز تعیین شده در استاندارد تجاوز نکرده و در صورت از کار افتادن فن، منبع تغذیه به طور خودکار خاموش شود.
LOW NOISE: نویز به وجود آمده، از محدوده مجاز تعیین شده در استاندارد، تجاوز ننماید، که این مورد در کارایی رایانه و همچنین بالا رفتن عمر مفید قطعات متصل به منبع تغذیه تاثیر بسیار زیادی دارد.
SILENT PC: طراحی مدار به گونه ای باشد که دوران فن ها، متناسب با حرارت داخلی، تغییر یابد. این مورد باعث پایین آمدن نویز صوتی و بالا رفتن عمر مفید فن می گردد.
HI-POT TEST: در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت افزایش ناگهانی ولتاژ در ورودی، منبع تغذیه دچار آسیب جدی نشود.
THERMINAL EARTH: مطابق با استاندارد، منبع تغذیه دارای ترمینال تخلیه بار الکتریکی و همچنین درج علامت مربوطه بر روی بدنه داخلی باشد.
PCB FIRE TEST: مطابق استاندارد آتش سوزی، برد اصلی منبع تغذیه دارای کلیه موارد و نکات ایمنی لحاظ شده در استاندارد آتش سوزی باشد.
HOLD UP TIME: مدت زمانی که به طول می انجامد تا ولتاژ +5V پس از وقفه انرژی در ورودی، از مرز 90% مقدار اولیه خود پایین تر بیاید، مطابق با استاندارد باشد.
POWER GOOD TIME: مدت زمانی که به طول می انجامد تا ولتاژ +5V پس از روشن شدن منبع تغذیه، از مرز 95% مقدار اولیه خود عبور کند، مطابق با استاندارد باشد.
SHORT CIRCUIT PROTECTION: در صورت به وجود آمدن اتصال کوتاه در هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.
OVER POWER PROTECTION: در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت افزایش بار مصرفی خارج از توان حداکثر، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.
OVER VOLTAGE PROTECTION: در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت افزایش ولتاژ در هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.
UNDER VOLTAGE PROTECTION: در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت کاهش ولتاژ در هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.
OVER CURRENT PROTECTION: در حدود تعیین شده در استاندارد، در صورت اضافه بار خارج از توان بر روی هر یک از شاخه های خروجی، منبع تغذیه به صورت خودکار خاموش شود.
SCAN DISC FREE PROTECTION: مطابق استاندارد و جهت جلوگیری از آسیب اطلاعات، مدت زمانی که منبع تغذیه پس از دستور SHUT DOWN به طور کامل خاموش می شود، بیشتر از 2ms به طول انجامد، تا از اجرای SCAN DISK پس از راه اندازی مجدد سیستم عامل جلوگیری شود. (PS-OFF#>2ms)
POWER FACTOR CORRECTION: در حدود تعیین شده در استاندارد، هارمونیک های فرکانس خروجی توسط مدار PWM تصحیح شود، که این امر باعث افزایش راندمان منبع تغذیه و کاهش مصرف انرژی می گردد.
STABLE REGULATION: مطابق استاندارد، ولتاژ در شاخه های خروجی 3.3V, + 5V, + 12V حد اکثر تا +/- 5% و ولتاژ خروجی شاخه های -5V, -12V حداکثر تا +/-10% نوسان داشته باشد.
CREEPAGE DISTANCE: مطابق استاندارد، قطعات داخلی و فواصل ما بین آنها، براساس جریان خزشی، عایق کاری شده باشد که این مورد باعث جلوگیری از آسیب دیدگی کاربر و یا سایر قطعات جانبی می گردد.
INTERACTION & CROSS REGULATION: مطابق استاندارد، با اعمال بار متقابل بر روی هر یک از خروجی ها، تغییر ولتاژ سایر خطوط در گستره معین و هماهنگ با سخت افزار به کار برده شده باشد. این مورد در سال های اخیر با توجه به تغییرات مکرر تکنولوژی به طور مرتب رو به تغییر بوده و عدم رعایت آن باعث بروز مشکلات اساسی گردیده است.
CONDUCTED EMI: در صورتی که منبع تغذیه به فیلترهای مناسب ورودی و خروجی مجهز باشد، تداخل فرکانس های رادیویی بر روی پایانه های ورودی و خروجی، باید در محدوده مجاز تعیین شده در استاندارد باشد.
RADIATED EMI: مطابق با استاندارد، تشعشعات مغناطیسی که از داخل منبع تغذیه به بیرون و بالعکس در جریان است، باعث بروز مشکل در کارکرد منبع تغذیه و نیز سایر وسایل الکترونیکی مجاور آن نگردد.
ESD PERSONNAL: مطابق استاندارد، در صورت باردار شدن بدن کاربر به الکتریسیته ساکن و تماس کاربر با منبع تغذیه، مشکلی در کارکرد منبع تغذیه به وجود نیاید.
مشخصات ظاهری یک منبع تغذیه با کیفیت مطلوب چیست ؟
شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که چگونه می توان یک پاور مناسب را از نظر ظاهری شناخت ؟ چرا که برای مصرف کننده نهایی امکان انجام تست های فنی وجود ندارد. در اینجا شما را با تعدادی از موارد ظاهری یک منبع تغذیه مناسب و استاندارد آشنا می کنیم که قطعاً در صورت رعایت شدن آنها توسط تولید کننده، شما این اطمینان را پیدا می کنید که منبع تغذیه مورد اشاره مناسب و در محدوده ای که استاندارد مشخص نموده ، تولید شده است و شما را در آینده با مشکلات ناشی از منبع تغذیه غیر استاندارد مواجه نمی نماید .
1 ) جهت استفاده در ایران پاوری مناسب است که حتماً کلید روشن و خاموش داشته باشد.
2 ) حداقل دارای استاندارد CE باشد و علامت آن برروی برچسب نصب شده، درج شده باشد.
3 ) کابل برق پاور در سه قسمت اصلی آن شامل ؛ دو شاخه، کابل و مادگی حتماً دارای علامات استاندارد باشد.
4 ) ضخامت کابل های خارج شده از منبع تغذیه متناسب با توان منبع تغذیه و کانکتورهای متصل به آنها حتماً دارای علامات استاندارد باشند. به طور مثال یک پاور با توان واقعی 300 وات حتماً باید دارای کابل های خروجی، با ضخامت حداقل 18 AWG باشد.
AMERICAN WIRE GAUGE) AWG): واحد اندازه گیری قطر کابل، بدون در نظر گرفتن مقیاس متریک میباشد. به نمونه های تبدیل شده این واحد به مقیاس متریک توجه نمایید:
16 AWG - 1.291 mm
18 AWG - 1.024 mm
20 AWG - 0.8128 mm
22 AWG - 0.6426 mm
5 ) دارای کارت گارانتی شرکت تولیدکننده باشد و حتما تاریخ اتمام گارانتی درآن ذکر شده باشد.
6 ) علاوه بر مقدار توان حداکثر که بر روی برچسب ذکر شده است، حتماً مقدار توان واقعی آن در قسمتی از برچسب و یا مدل ذکر شده باشد. چرا که برای کاربر فقط و فقط مقدار توان واقعی پاور اهمیت دارد.
7 ) حد اکثر تفاوت میان توان واقعی و توان حداکثر درج شده بر روی برچسب از 50% تجاوز نکرده باشد.
8 ) مهمترین قسمتی که از نظر ظاهری می توان یک پاور مناسب را شناخت، ارتفاع ترانس های به کار برده شده در مدار داخلی آن می باشد. ارتفاع ترانس سوئیچینگ در پاورهای استانداردی که توان مناسبی دارند معمولاً بیشتر از 4 سانتیمتر می باشد، حال آنکه ارتفاع ترانس در پاورهای ضعیف بازار در حدود 2 تا 3 سانتیمتر می باشد. از نظر فنی هرچه ارتفاع ترانس بیشتر باشد قدرت و تحمل آن در برابر آمپراژ عبوری بیشتر می شود.
9 ) برچسب نصب شده بر روی جعبه پاور، خوانا و شامل موارد زیر باشد :
- محدوده ولتاژ ورودی، جریان ورودی و فرکانس کاری بر روی آن درج شده باشد.
- علاوه بر مقدار توان خروجی حداکثر، مقدار توان خروجی واقعی نیز بر روی آن درج شده باشد.
- نام کارخانه تولید کننده به همراه علامت تجاری آن، بر روی برچسب درج شده باشد.
- نام آزمایشگاه های تایید کننده و همچنین کلیه علامات استانداردهای کسب شده، بر روی آن درج شده باشد.
- مشخصات ولتاژ های خروجی و همچنین مقدار آمپراژ عبوری هر یک از آنها به طور مجزا، برروی آن درج شده باشد.
آشنایی با تاییدیه ها و استاندارد های مربوط به منبع تغذیه :
بحث
در مورد استاندارد های مربوط به منبع تغذیه بسیار گسترده می باشد که نمی
توان به طور کامل به آنها اشاره نمود. هر یک از کشور های صنعتی برای خود
استاندارد هایی به منظور کسب اطمینان از ایمنی کامل کاربر در هنگام استفاده
از منبع تغذیه دارند. واژه ایمنی برای تجهیزات الکترونیکی به معنای آن است
که محصولات تولید شده ، ایجاد شوک نکند ، آتش نگیرد و یا حالات نا خواسته
را به کاربر تحمیل ننماید. در مورد منبع تغذیه موارد ایمنی مضاعفی در نظر
گرفته شده است ، چرا که منبع تغذیه نه تنها نیازهای ایمنی خود ، بلکه
نیازهای ایمنی کلیه قطعاتی که از آن تغذیه می شوند را نیز تامین می نماید.
در این مورد قصد داریم تا شما را با تعدادی از این استانداردها آشنا نماییم
؛
CUL ,D ,N ,S , FI ,VDE ,NKO ,EMI ,BSI ,CSA ,FCC ,TUV ,CB ,UL ,CE
همچنین
شرکت های معتبری مانند Intel و AMD نیز دارای آزمایشگاه های بسیار پیشرفته
ای می باشند که قادر می باشند شرایط بسیار دشواری را جهت تست راندمان یک
پاور به وجود آورند و در صورت احراز این شرایط تاییدیه خاص خود را صادر می
نمایند . به طور مثال شرکت Intel تمرکز بسیار زیادی بر روی نویز و ریپل
خروجی منابع تغذیه دارد و این به دلیل آن است که نویز و ریپل خروجی پاور
تاثیر مستقیم بر روی بازدهی و سرعت پردازشگرهای Intel دارد . همچنین تمرکز
شرکت AMD بر روی مسئله تخلیه حرارت داخلی پاور و کیس می باشد ، چرا که این
سری از پردازشگرها حرارت بسیار بالایی تولید می نمایند و مسئله تخلیه این
حرارت به جهت افزایش راندمان پردازشگر AMD ، بسیار حائز اهمیت می باشد .
در
ایران نیز ، مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک ( معتبرترین موسسه استاندارد
کشور در زمینه الکترونیک ) مسئولیت بررسی و انجام آزمایشات ایمنی و کیفی را
برعهده دارد که براساس آن برای منابع تغذیه ای که این بررسی ها را با
موفقیت پشت سر گذاشته باشند ، تاییدیه خاص خود را صادر می نماید .
سهم برندهای مختلف تولیدکننده پاور از بازار فروش پاور در ایران
پاور کامپیوتر (منبع تغذیه)
| ردیف | برند تولید کننده پاور | درصد | تغییر |
| 1 | Green | 62.45 | 0.37- |
| 2 | Cooler Master | 12.24 | 0.15- |
| 3 | سایر برند ها | 12.24 | 0.15- |
| 4 | Enermax | 6.53 | 2.69+ |
| 5 | Thermaltake | 4.90 | 0.20+ |
| 6 | Corsair | 2.86 | 0.13- |
| 7 | ACBel | 2.86 | 0.30+ |
| 7 | Zalman | 2.45 | 0.11- |
| 7 | XFX | 2.86 | 0.30+ |
| 7 | Memonex | 2.45 | 0.11- |
| 8 | ToPower | 2.45 | 0.31+ |
| 9 | Huntkey | 1.63 | 0.08- |
| 9 | Thunderbolt | 2.04 | 0.33+ |
| 10 | OCZ | 0.82 | 0.03- |
| 11 | Redmax | 0.41 | 0.02- |
در بین برند های تولید کننده پاور، شاهد حضور عنوان "سایر برند ها" که دقیقا نشان دهنده برند های بی نام و نشان است، در رتبه سوم هستیم که نشان می دهد کاربران و فروشندگان چندان به برند های مطرح تمایل ندارند. نکته مثبت هم سهم 75 درصدی گرین و کولرمستر است که البته این کجا و آن کجا (گرین با 62.45 درصد اول است!) دلیل این اختلاف تنوع محصولات گرین است که در توان، استاندارد و قیمت های مختلف در بازار یافت می شوند.
آشنایی با کانکتورهای پاور کامپیوتر (کدام کانکتور را به کدام قطعه متصل کنیم؟)
هر کامپیوتر برای راه اندازی قطعات مختلف خود به یک منبع تغذیه نیاز دارد که با استفاده از کانکتورهای مختلف، می توانید جریان و ولتاژ مورد نیاز برای هر قطعه را تامین کنید. در این بین به دلیل تفاوت در کانکتورها، برخی از کاربران در اتصال کانکتورها دچار مشکل می شوند و از این رو یک راهنمای تصویری برای شناخت کانکتورها بسیار ضروری به نظر می رسد.
پاور کامپیوتر در توان های مختلف تولید می شوند که هر کدام از آنها دارای تعداد ریل خروجی، تعداد کانکتور و شدت جریان خروجی متفاوتی هستند. در برخی از آنها نیز قادر هستید تا تنها در مواقع لزوم، کانکتور مورد نیاز را به پاور متصل کنید که به این پاورها، Modular گفته می شود. البته این پاورها به دو دسته تقسیم می شوند که در دسته اول، کانکتورهای ضروری به پاور متصل هستند و تنها می توانید کانکتورهای مخصوص SATA، Molex و کارت گرافیک را در مواقع لزوم نصب کنید. در دسته دوم تمامی کانکتورها به اختیار کاربر به پاور متصل می شود و حتی کانکتورهای ضروری نیز به میل کاربر به منبع تغذیه متصل می شود. ابتدا شما را با استفاده از یک تصویر، با محیط داخلی یک پاور با کیفیت و با توان 750 وات آشنا می سازیم.
تامین توان مورد نیاز هر قطعه توسط کانکتورهای اختصاصی تامین می شود و هر کانکتور نیز از بخش های مختلفی از بورد پاور خارج می شود. تا حدود زیادی می توان از باطن یک پاور فهمید که کیفیت آن در چه حدی است.
کانکتور 4+20 پین: برای اتصال به مادربرد و تامین توان مورد نیاز آن مورد استفاده قرار می گیرد. در برخی از پاور های بی کیفیت و با توان بسیار پایین، شاهد حضور کانکتور 20 پین هستیم و در برخی پاور ها نیز کانکتور به صورت یکپارچه و با تعداد 24 پین ثابت دیده می شود. در برخی از پاورها که این نوع بسیار معمول است، شاهد حضور کانکتور 4+20 پین هستیم که می توانید در مادربردهای ساده که به یک کانکتور 20 پین نیاز دارد، از کانکتور مورد نیاز استفاده کنید و در مادربرد های قدرتمندتر، با اتصال بخش 4 پین به قسمت 20 پین، از کانکتور استفاده کنید.
کانکتور 4+4 پین: این کانکتور نیز به دو صورت دیده می شود که در برخی پاورها همانند تصویر بالا به شکل دو کانکتور 4 پین در کنار یکدیگر و در برخی پاور ها به صورت یک کانکتور یکپارچه 8 پین دیده می شود. کاربرد کانکتور 4+4 یا 8 پین برای تامین توان مورد نیاز پردازنده است. در پاورهای با توان بالا، شاهد حضور یک کانکتور 4+4 پین و یک کانکتور 8 پین در کنار یکدیگر هستیم که از آن پاورها می توانید برای مادربرد های مخصوص سرور که دارای دو سوکت پردازنده هستند، استفاده کنید.
در پاور های با توان پایین نیز شاهد حضور تنها یک کانکتور 4 پین برای پردازنده هستیم. شما باید بر اساس توان مورد نیاز برای پردازنده و کانکتور مادربرد خود، از کابل مخصوص 4 پین، 4+4 پین یا 8 پین استفاده کنید. استفاده از یک کانکتور 4 پین برای مادربردهایی که دارای کانکتور 8 پین هستند، مشکلی در روشن شدن سیستم به وجود نمی آورد ولی توصیه می شود در صورتی که از پردازنده های قدرتمند استفاده می کنید، کانکتور 4+4 یا 8 پین را به مادربرد متصل کنید تا تامین توان پردازنده به بهترین شکل ممکن صورت گیرد. به طور معمول کانکتور مخصوص پردازنده در قسمت بالای سوکت پردازنده (نزدیک به پورت های پشت مادربرد) قرار دارد.
کانکتور 8 پین (در برخی پاورها به صورت 2+6 پین وجود دارد) PCI: این کانکتور برای اتصال به کارت گرافیک های قدرتمندی به کار می رود که به طور معمول توان مصرفی بالایی نسبت به سایر محصولات دارند. برخی از کارت های حرفه ای، به سه عدد کانکتور 8 پین نیاز دارند ولی به طور معمول پاور های با توان پایین، از این کانکتور بهره نمی برند. یکی از نکاتی که می توانید کانکتور 8 پین PCI را از 8 پین مخصوص پردازنده به سادگی تشخیص دهید، گیره کانکتور است . البته در این بین برخی پاور ها دارای کانکتور 6 پین هستند که از نظر ظاهری می توانید تمام این موارد را در تصویر بالا مشاهده کنید.
کانکتور 4 پین Molex: کانکتور مخصوص برای تامین توان مورد نیاز برخی تجهیزات مانند فن، هارد دیسک و درایو نوری IDE مورد استفاده قرار می گیرد. به طور معمول در پاور های ارزان قیمت، کیفیت کانکتور Molex بسیار پایین است و پایه های کانکتور دچار مشکل می شود.
کانکتور SATA: مخصوص تامین توان تجهیزات مجهز به پورت SATA مانند درایو نوری، هارد دیسک و SSD که امروزه تعداد حداقل 4 عدد از این کانکتور برای یک سیستم مورد نیاز است
